مفصل شانه از اصلي ترين و پيچيده ترين مفصل تکیه گاهی بدن است و به عنوان شاهكار زيست مكانيكي و هنر حركات شناخته شده است كه به نوعي اولّين و مهمترين تكيه گاه اندام هاي بدن است، بي توجهي به آن، درصد زيادي از فعاليت هاي بدن را از كار مي اندازد، چرا كه اين تكيه گاه اندامي ، خود تکیه گاه ندارد. (1-2)
شانه منجمد، واژهاي است که براي کپسول مفصلی چسبنده به کار میرود، که افزایش ضخامت و خشکی کپسول مفصلی و بافت هاي نرم احاطه کننده مفصل شانه را به همراه دارد که در آن قدرت ارتجاعی کپسول مفصلی کاهش یافته و بین چین هاي غشاي سینوویال چسبندگی ایجاد می شود.( 3-5)
عارضه شانه منجمد یا چسبندگی کپسول مفصلی یکی از شایع ترین علّت های درد و ناتوانی شانه است که به وسیله انجمن جراحان شانه و آرنج آمریکا به عنوان ایدیوپاتیک تعریف شده و علتش ناشناخته است. این آسیب، بر مفصل شانه اثر منفی به جای میگذارد و به دنبال آن، مفصل شانه سفت و بی تحرک شده، در حرکت های فعال و غیرفعال با محدودیت مواجه می شود. (6)
شیوع و گستردگی عارضه شانه یخ رده
این عارضه، در گروه سنی40 تا 60 سال اتّفاق می افتد و شیوع آن در بین افراد جامعه 2 تا 5 درصد گزارش شده است. (7) همچنین نسبت آن در زنان بیشتر از مردان است و شیوع بیشتر در زنان بیش از 40 سال مشاهده می شود. (7) یکی از علائم این بیماری، محدودیت در فلکشن و چرخش خارجی بازوست. (8) از ویژگی های این بیماری می توان به محدودیت حرکت در شانه و درد اشاره کرد. مهمترین علت این عارضه را پوسچر بد
بیان می کنند، به خصوص در افرادی که به کایفوز بیش ازحد مبتلایند. (9) شروع درد تدريجي در نزديك انتهاي عضله دالي ، ناتواني در خوابيدن بر روي شانه درگير، درد شديد و محدوديت در بالا بردن و چرخش خارجي بازو از علائم اين بيماري است. (10-12)
یکی از شایعترین Posture های معیوب ستون فقرات گردنی، عارضه سربه جلوست. (13) وضعیت سربهجلو دامنۀ حرکتی فلکشن شانه را کاهش میدهد. (14) کوتاهی عضلۀ بالابرنده کتف که در اثر سربه جلو ایجاد می شود، میتواند با تغییر وضعیت کتف و کاهش توانایی آن برای روتیشن بالایی، سازوکار مجموعه شانه را تغییر دهد. (13) نتایج پژوهش نشان داد، زاویۀ سربه جلو، شانه به جلو و کایفوز در افراد مبتلا به شانۀ منجمد بیشتر از افراد سالم است. (15)
در شانه منجمد بیشترین درگیری در عضلات چرخاننده بازو و نیز افزایش ضخامت و کاهش قدرت در این عضلات گزارش شده است. (16) نقص فعالیت این عضلات میتواند به اختلال عملکرد شانه و افزایش شدت درد منجر شود. (17)
عادات و وضعیت های بدنی که به طور مداوم تکرار می شوند؛ مانند فعالیت های بدنی خاص که به طور مستمر انجام می شوند، باعث استفادۀ مکرر از برخی عضلات بدن و بی توجهی به عضلات مخالف می شود که موجب از بین رفتن تعادل در قدرت، انعطاف پذیری و طول عضلات و بافت های نرم خواهد شد که در طولانی مدت می تواند به ناهنجاری منجر شود. (18)
شكستگي و دررفتگي هاي قبلي شانه و ضربات وارده ديگر بر شانه ها، اغلب مي توانند فرايند تشكيل بافت هاي زخم غير طبيعي و چسبنده را در لايه هايي از كپسول مفصلي فراهم كرده، به دنبال آن باعث ايجاد محدوديت حركتي در شانه شوند. اين وضعيت با بي تحركي طولاني مدت بدتر شده؛ چرا كه براي التيام شكستگي و دررفتگي هاي مفصل شانه لازم است تا بازو در يك وضعيت خاص، براي مدتي ثابت شود و يا به علت وجود درد ناشي از اين آسيب ها، حركت در مفصل محدود مي شود. همچنين، محدود شدن حركات مفصل شانه مي تواند در نتيجه جراحي هاي قبلي شانه مثل جراحي بعد از پارگي عضلات گرداننده شانه يا شكستگي باشد. تئوري هاي ديگر نيز وضعيت هورموني و ژنتيكي از قبيل ديابت و پركاري تيروئيد را به ايجاد شانه منجمد نسبت داد ه اند. مطالعات نشان داده اند افرادي كه از بيماري هاي ديابت و عصبي رنج مي برند و كساني كه با التهاب مفاصل روبرو هستند بيشتر در معرض خطر ابتلا به شانه منجمد هستند. (19-20)
این عارضه، معمولاً با گذشت زمان، بدتر شده یا این که طی دورهاي بلند مدت خود به خود تا حدي بهبود یابد. (21)
در نتیجه گیری کلی باید گفت راستای ستون مهره ها روی وضعیت طبیعی کتف و هردو اینها روی عملکرد شانه تأثیر می گذارند . در مجموع، با توجه به یافته های پژوهش ها می توان نتیجه گرفت در افراد مبتلا به پوسچر غیرطبیعی، موقعیت طبیعی استخوان های کتف تغییر میکند و از ستون فقرات دور می شوند و احتمالاً به تبع آن، دامنۀ حرکتی شانه محدود می شود. بر همین اساس پیشنهاد می شود در افراد مبتلا به شانۀ منجمد، پوسچر بالاتنه و موقعیت کتف متغیرهایی قابل توجه و مرتبط با آن در نظر گرفته و بررسی شوند. همپنین، در مدیریت و درمان علائم شانۀ منجمد، وضعیت کایفوز، سربه جلو و شانه به جلو در افراد مبتلا بررسی و تمرینات اصلاحی ترکیبی و درمان لازم به کار گرفته شود. (10)
بازگرداندن تحرک به شانه یخ زده با تکنیک‌های کایروپراکتیک و کششی
گلدبرگ نیز در مطالعه ي خود بر روي شانه منجمد و درمان این عارضه، با استفاده از تمرینات کششی و استفاده از درمان دستی به این نتیجه رسید که 90 درصد بیماران، الگوي حرکتی قبلی را پس از چند دوره درمانی به دست می آورند. (22)
پژوهش ها نشان داده است که به دنبال اعمال چند جلسه برنامه هاي بازتواني و درمانی بر بيماران مبتلا به شانه منجمد تأثير معناداري بر كاهش درد، افزايش قدرت و استقامت و بهبود دامنه حركتي مفصل شانه در حركات خم شدن، باز شدن، دور كردن و نزديك كردن شانه درگير بیماران داشته است. (23)
بنابراين درمان کایروپراکتیک با هدف كاهش خشكي و درد و افزايش قابليت كشش بافت هاي نرم مفصل و همچنین حرکات درماني با هدف افزايش انعطاف پذيري و بهبود دامنه حركتي مفصل شانه در جهات مختلف در این کلینیک طراحي شده است.
منابع
1. Eiji I. Pathophysiology and treatment of atraumatic instability of the shoulder. J Orthop Sci 2004; 9: 208–213.
2. Borsa PA, Sauers EL, Herling DE. Glenohumeral stiffness response between men and women for anterior, posterior, and inferior translation. J of Athletic Training 2002; 37 (3): 240-245.
3. Lin, J. J., Wu, Y. T., Wang, S. F., & Chen, S. Y. (2005). Trapezius muscle imbalance in individuals suffering from frozen shoulder syndrome. Clinical rheumatology, 24(6): 569-575.
4. Müller, L. P., Müller, L. A., Happ, J., & Kerschbaumer, F. (2000). Frozen shoulder: a sympathetic dystrophy?. Archives of orthopaedic and trauma surgery, 120(1-2): 84-87.
5. Simmonds F A (1999). Shoulder pain with particular reference to the frozen shoulder. J Bone Joint Surg, 426 32.
6. Ng C, Amin A, Narborough S, McMullan L, Cook R, Brenkel IJSmj. Manipulation under anaesthesia and early physiotherapy facilitate recovery of patients with frozen shoulder syndrome. 2009;54(1):29-31.
7. Wolf JM, Green AJJ. Influence of comorbidity on self-assessment instrument scores of patients with idiopathic adhesive capsulitis. 2002;84(7):1167-73.
8. Flannery O, Mullett H, Colville JJAob. Adhesive shoulder capsulitis: does the timing of manipulation influence outcome? 2007;73(1):21.
9. Hertling D, Kessler RM. Management of common musculoskeletal disorders: physical therapy principles and methods: Lippincott Williams & Wilkins; 2006, 315-317.
10. Flannery O, Mullett H, Colville J. Adhesive shoulder capsulitis: Does the timing of manipulation influence outcome ?. Acta Orthop Belg 2007; 73: 21-25.
11. Wolf JM, Green A. Influence of comorbidity on selfassessment instrument scores of patients with idiopathic adhesive capsulitis. J Bone Joint Surg Am 2002; 84: 1167-1172.
12. Duplay ES. De la peri-arthrite scapulo-humerale et desraideurs de l’epaule qui en sont la consequence. Arch Gen Med 1872; 20: 513-542.
13. Lynch SS, Thigpen CA, Mihalik JP, Prentice WE, Padua D. The effects of an exercise intervention on forward head and rounded shoulder postures in elite swimmers. British journal of sports medicine. 2010 Apr 1;44(5):376-81.
14. Bullock MP, Foster NE, Wright CCJMt. Shoulder impingement: the effect of sitting posture on shoulder pain and range of motion. 2005;10(1):28-37.
15. Sali F, Ghani Zadeh Hesar N, Mohammadi M, Roshani S. Comparison of Upper Body Posture and Shoulder Range of Motion in Women with and Without Frozen Shoulder. Fall & Winter 2021; 12 (28): 149-64. (Persian). Doi: 10.22089/SMJ.2021.10567.1500.
16. Frontera WR, editor. Rehabilitation of sports injuries: scientific basis. Maiden, MA:Blackwell Science; 2003.
17. Rawat P, Eapen C, Seema KP. Effect of rotator cuff strengthening as an adjunct to standard care in subjects with adhesive capsulitis: A randomized controlled trial. Journal of Hand Therapy. 2017 Jul 1;30(3):235-41.
18. Esmaeelnezhad M, Ahmadi A, Maroufi N, Sarrafzadeh J, Fouladi M. Comparison of Scapular Posture between Individuals with and without Forward Head Posture Using a Clinical Test.
19. Simpson Jk, Budge R. Treatment of Frozen Shoulder Using Distension Arthrography (Hydrodilation): A Case Series. J Chiropractic & Osteopathic College of Australasia 2004; 12: 25-35.
20. Bunker T, Anthony P. The pathology of frozen shoulder. A Dupuytren-like disease. J Bone Joint Surg Br 1995; 77: 677–683.
21. Woodward, T. W., & Best, T. M. (2000). The painful shoulder: Part I. Clinical evaluation. American family physician, 61(10): 3079-3089.
22. Goldberg, B. A., Scarlat, M. M., & Harryman Ii, D. T. (1999). Management of the stiff shoulder. Journal of orthopaedic science, 4(6): 462-471.
23. Jurgel J, Rannama L, Gapeyeva H, Ereline1 J, Kolts I, Paasuke M. Shoulder function in patients with frozen shoulder before and after 4-week rehabilitation. Medicina (Kaunas) 2005; 41: 30 38.
24. Balouchy. R (Ph.D). (1392). PNF Stretching Exercise Effectiveness on Pain and Functions Patients with Frozen Shoulder Syndrome. 25. Roshani, Sajad. Moghadasi, Afshin. Abbasi, Maryam. Abdolmohammadi, Amir. Ahanjan, Shahram. (1389). The effect of 4 weeks of rehabilitation program on increasing range of motion and reducing pain In men with frozen shoulder..
